Het schaakseizoen zit er op. Afgelopen dinsdag was er een leuke afronding met het Basque Chess toernooi. Vandaag wilde ik mijn notatieboekjes wegleggen in de kast, maar ik kon het niet nalaten om er nog even snel in te grasduinen en mijn schaakresultaten van het afgelopen jaar te checken. Ik bleek een honderdtwintigtal partijen gespeeld te hebben, inclusief extern en het Nijmeegs seniorenschaak waar ik op donderdagmiddag aan meedoe. Grofweg 55% van gewonnen. Toernooien meegerekend.
Al bladerend door het notatieboek kwam ik partijen tegen waarbij ik meteen mijn hoofd schudde. Opnieuw pissig dat ik die betreffende partij niet in winst wist om te zetten maar juist vernederend verloor. Ik kan best tegen mijn verlies en heb vaak vrede met verliespartijen als ik door de tegenstander positioneel wordt overspeeld of als hij of zij een briljante combinatie op het bord weet te brengen. Moeite heb ik echter met het verlies als ik mijn eigen speelconcentratie niet weet vast te houden en daardoor volkomen onnodige simpele fouten en blunders maak.
Als ik mijn schaakconcentratie zou weten vast te houden zou mijn winstpercentage met sprongen vooruit gaan. Hoe het niet moest, enkele voorbeelden uit de praktijk van het afgelopen schaamjaar.
Ik speelde in een toernooi tegen een sympathieke tegenstandster, een leuke vrouw. Ze is ongeveer mijn speelsterkte. De partij ging gelijk op. Maar haar lange wimpers leidden me voortdurend af. Als zij aan zet was keek ze zeer gefascineerd door haar lange wimpers naar de stukken. Een charmant en sierlijk gezicht. De wimpers knipperden om de paar seconden. Ze deden me denken aan vlinders die klapwiekend van bloem naar bloem fladderen. Ik dacht aan alle exemplaren in de vlinderstruik achterin mijn tuin en vroeg me af hoe die bruine vlinders met die pauwenogen ook alweer heetten.
Ik vroeg me verder af of het haar echte wimpers waren of aangeplakte, of de diepzwarte kleur ervan mascara was of naturel. Ik begon de interval tussen het knipperen te tellen. Ik vroeg me nauwelijks meer iets af over mijn schaakstelling. De oogwimpers en de vlinderslag ervan domineerden mijn gezichtsveld. Ik raakte helemaal in de ban van het bijzonder fraaie sensitieve knipperen. Logisch dat vervolgens een schaakvorkje, tussen twee knipperingen door, werd overzien. Verlies van de partij als gevolg.
Zo zijn er meer voorbeelden te geven van concentratieverlies en fatale afleiding. Het gaat daarbij altijd om onnozele, triviale en vaak banale denkdetails die blokkerend werken op een gewenste scherpte.
Ik bleef onlangs gebiologeerd kijken naar een foute bril (raar montuur) van mijn tegenstander en kwam daar niet van los, mijn rekenwerk op het bord haperde daardoor. Aan het begin van het seizoen bleef ik tijdens een competitiepartij maar denken aan het feit dat het achterlicht van mijn fiets het niet deed en dat ik 's avonds zonder licht naar huis moest fietsen. Aan slimme schaakzetten kwam ik gewoon niet toe. Het bleef maar in mijn brein malen: "Naar huis rijden zonder licht is gevaarlijk, bekeuring ligt op de loer, wat maken ze dat achterlicht ook slecht tegenwoordig, etc. etc." Uiteraard liet mijn brein zo maar een simpele dubbelaanval toe en ik verloor.
Een laatste voorbeeld van een onnodige concentratie-nederlaag heeft te maken met het feit dat ik geboeid zat te luisteren naar de kletterende slagregens op het zinken dak van onze speellocatie 't Hert. Het trommelen van de regendruppels tijdens het onweer vond ik leuk maar leidde wel enorm af bij de partij die ik aan het spelen was. Ik bleef steeds luisteren of het regenritme allengs zwakker werd. Dat niet, maar na een donderslag met bliksem volgde blunder op blunder.
Het moge duidelijk zijn. Dagdromen en mijmeren tijdens een schaakpartij is een zeer gevaarlijke valkuil. Te meer omdat een en ander zo onbewust en onschuldig lijkt.
Een goede schaker is daarom streng tegen zichzelf en schakelt alle denkprocessen af die niets met de schaakpartij van doen hebben. Ik ben helaas nog niet zover dat ik dat kan, maar neem het me nogmaals voor. Ik ga volgende maand meedoen met het Open Nederlands kampioenschap schaken in Dieren. Een winstscore van rond de 60, 70% is mijn streven. Ik weet in ieder geval dat ik moet oppassen bij lange wimpers.
tekst: Frans Drummen
foto: Rinske Kegel
|
|
