"De schaakstukken en het bord moeten klaar gezet worden en na de partij weer opgeruimd." Dit is een simpel zinnetje, waar echter een hele eigenstandige schaakwereld achter schuil gaat. Tienduizenden schakers zijn er wekelijks mee bezig. Hoog tijd dat er een column aan wordt gewijd.
Elke zich respecterende schaakclub is terecht zuinig op zijn schaakspullen en het is dus van belang dat degenen die met "Klaarzetten en Opruimen" zijn belast dit goed en efficiënt doen. Zonder hen verwordt de wekelijkse schaakavond tot een chaos. Zonder hen wordt er te laat begonnen, raken speelstukken en klokken kwijt en is binnen de kortste tijd de helft van de spellen incompleet. Om deze ergernissen en veel financiële kosten te voorkomen heeft elke schaakclub wel een "materiaalman" of bestuursvrijwilliger die deze twee klussen oppakt.
Ik pleit voor een Nederlands kampioenschap voor deze Klaarzetters-Opruimers. De KNSB zou het dienen te organiseren. De tijd is er rijp voor. De schaaksport wordt er door in de schijnwerpers gezet en ik ben ervan overtuigd dat dit dynamische schaakonderdeel het op TV veel beter zal doen (zeker bij het grote publiek) dan een moeilijke, onbegrijpelijke schaakpartij waar 2 grootmeesters peinzend en onbeweeglijk tegenover elkaar zitten. Zelfs iemand die helemaal niks van schaken weet kan zich identificeren met zo'n actieve doe-wedstrijd "Klaarzetten en Opruimen". Bovendien krijgen alle betrokken vrijwilligers in den lande, door een dergelijk kampioenschap, aandacht en waardering voor hun belangrijke schaakinzet.
Opzet van het kampioenschap Klaarzetten en Opruimen
Ik geef een voorzet. Elke schaakclub mag 1 persoon naar het kampioenschap afvaardigen. De wedstrijd wordt via een aantal verschillende onderdelen beslist. Wat moet worden klaargezet en opgeruimd? 15 schaakborden, 15 schaakdozen en 15 klokken. Een aantal dat is gebaseerd op wat een doorsnee schaakclub op een speelavond klaarzet en weer oporuimt.
Onderdeel Klaarzetten
Deze schaakattributen uit de opslag (achterin de speelzaal gelegen) halen en zo snel mogelijk op correcte wijze (met witte veld rechts beneden in de hoek van het bord) op tafels deponeren en schaakstukken op correcte wijze opstellen op deze 15 borden. Tot slot digitale schaakklokken naast borden plaatsen en instellen op 2 uur per persoon.
Onderdeel Opruimen
De 15 schaakdozen zo snel mogelijk weer correct vullen met de witte en zwarte stukken. De gevulde dozen, dekseltje netjes gesloten met een klipje, zo snel mogelijk naar de opslagruimte brengen en hier stapelen. 15 borden opruimen en stapelen in opslag. Tot slot 15 klokken uitzetten en wegbrengen en stapelen in opslag.
Als je stukken fout opzet, laat vallen of dozen incorrect vult of open laat staan, borden, klokken laat vallen of foutief instelt, 10 strafseconden per keer. Lijkt me leuk om zo'n strijd te zien. Is vast hectisch en bloedspannend.
Ik heb de tijd opgemeten hoe lang het duurt om normaliter een schaakspel op te zetten en weer op te ruimen. Gemiddeld is de tijd van "klaarzetten" per spel 40 seconden. Opruimen 20 seconden. Voor het Nederlands kampioenschap is dat natuurlijk veel te traag. Wil je echt meedoen voor de titel moet dat in de helft van de tijd. Vingervlugheid is voor dit onderdeel essentieel.
De 15 borden en 15 gevulde schaakdozen en 15 klokken in recordtijd opruimen vraagt meer dan alleen snelheid. Je kunt dat het beste doen door de borden en dozen gestapeld onder je armen te nemen en in galop weg te brengen. Maar in hoeveel loopsessies naar de opslag? Alles in een keer oppakken en opruimen kan natuurlijk niet, twee keer ook niet. In drie keer misschien? Snelheid en haastige spoed is vaak funest. Je laat geheid dozen vallen, borden raken beschadigd en binnen de kortste keren lig je onder de tafels naar stukken te zoeken. Ik zou gokken op 4 of 5 sessies van wegbrengen en stapelen. Efficiency en inzicht is voor dit onderdeel minstens zo belangrijk als snelheid.
Globale inschatting: Om voor de Nederlandse titel mee te kunnen doen moet je, voor alle onderdelen tezamen, bij je eigen club toch zeker een tijd onder de 15 minuten kunnen neerzetten. Dat geldt als norm om mee te mogen doen. Ik heb uit eigen ervaring gezien, bij externe wedstrijden elders, dat er heel wat "grootmeesters" Klaarzetters-Opruimers actief zijn in den lande. Echte routiniers die in een vloek en een zucht alles perfect en in no-time afhandelen.
Het wordt dus bij voorbaat een hele spannende wedstrijd tussen de schaakverenigingen. Voerendaal, HMC Calder, Groningen, Utrecht, De Stukkenjagers en ons eigen SMB dicht ik kansen toe. We hebben natuurlijk bij SMB een gelouterde en ervaren Klaarzetter-Opruimer, te weten Gerard Eickmans. Als we deze troefkaart kunnen uitspelen ligt de titel voor het grijpen. Ik geloof dat Gerard echter wat in de luwte wil blijven. Maar hij wil vast wel trainingen verzorgen.
We gaan ervoor.
Frans Drummen
|
|
