Rating

Schaakbeeld 14, zaterdag 5 juni 2010
Rating, dat moet vast een Britse meneer zijn geweest. Een echte lord. De letters e, l en o kunnen niets anders dan zijn voorletters zijn geweest. Laten we zeggen dat hij geleefd heeft van 1840 tot 1911. Een mooie tijd voor de uitvinder van het ratingsysteem. Lord E.L.O. Rating verbleef, zo stel ik mij voor, een groot deel van zijn leven in India. Daar speelde hij vele malen per dag een partijtje schaak met zijn gedienstigen, en soms ook met hoge ambtenaren. Wanneer hij met zijn karavaan door de binnenlanden van India trok, was er altijd een dienstknecht die voor hem uit liep met een schaakbord waarop de stelling werd bijgehouden. Want hoe goed Rating ook was, schaken zonder bord en stukken kon hij niet. Dat is overigens in hem te prijzen, want het is volstrekt tegennatuurlijk te schaken zonder bord en zonder stukken (het zogenaamde blindschaken). Soms, wanneer onderweg een kampement werd opgeslagen, gaf hij de bord- en stukkendrager een paar uurtjes vrijaf. Dan tekende hij een schaakbord in het zand. Het liefst aan het strand bij de zee, als er toevallig een zee bij de hand was. Liep de partij niet naar wens, dan hoefde hij maar tot de vloed te wachten om er een eind aan te maken.

Rating was een sterke speler en won praktisch alles. Na verloop van tijd wilde hij wel eens weten hoeveel sterker hij was dan zijn tegenstanders. Hij ontwikkelde een meetsysteem voor zijn rekenmachientje dat hierop neerkwam: de winnaar krijgt telkens 20 punten, de verliezer raakt telkens 10 punten kwijt. Dat tikt lekker aan wanneer je alles wint. En dat lukt wanneer je met zorg tegenstanders uitkiest die aanmerkelijk zwakker zijn dan jij. Na verloop van tijd had hij 3000 punten verzameld. Daarmee keerde hij terug naar zijn geboorteland Engeland. Hij werd daar lid van de schaakclub in Hastings, en verloor daar achter elkaar 50 partijen. Zijn puntentotaal was daardoor drastisch verminderd. Reden voor Rating om zijn meetsysteem te verfijnen en zijn tegenstanders met meer zorg uit te kiezen. Het ratingsysteem was geboren!

Wij hebben de redactie van deze website moeten beloven niemand te vertellen hoeveel extra ratingpunten wij voor elke aflevering van Schaakbeeld krijgen. Frans en ik delen die punten altijd, ongeacht het gewicht van ieders bijdrage. Eigenlijk wilden we die extra punten helemaal niet aannemen. Maar na heftige aandrang hebben we ze toch maar geaccepteerd. En, om eerlijk te zijn, ik kan die extra punten goed gebruiken. Toch voegen die weinig toe aan wat ik met schaken bij elkaar sprokkel of verlies. Waar zit 'm dat nou in? De doorgewinterde ratingspelers weten dat wel: als je niet wint, verdien je geen punten. Integendeel, dat kost iedere keer punten. Maar nu heb ik de oplossing gevonden. Speel uitsluitend tegen spelers met een paar honderd punten meer. Het levert weliswaar niets op (je verliest altijd), maar het kost ook niets. En die ene keer per jaar dat je tegen zulke sterke spelers remise scoort, pik je zo een punt of vijf mee. Langzaam kruip je zo omhoog. Als je tijd van leven hebt...

Waarom zijn (sommige) schakers zo bezeten van hun rating? Geen belangstelling voor het spel maar uitsluitend voor de knikkers? Het moet haast wel. De spelvreugde zal enorm opbloeien als we het hele meetsysteem afschaffen. Op 2 april 2011 zullen we herdenken dat Lord Rating 100 jaar geleden stierf. Een mooie aanleiding om mijn suggestie uit te voeren.

Tekst: Cas Aubel
Tekeningen: Frans Drummen

Volgende aflevering: Het lamme bekertje